Regulamin porządku domowego określa zasady funkcjonowania właścicieli i najemców w ramach konkretnej wspólnoty mieszkaniowej. Mimo, że nie jest dokumentem obowiązkowym, w ostatnich latach zyskuje na popularności. Coraz częściej właściciele decydują się na wynajem swoich lokali podmiotom z zewnątrz, zwykle osobom prywatnym i firmom. To zaś zwiększa ryzyko łamania zasad współżycia sąsiedzkiego, czemu może zapobiec regulamin porządku domowego.
Naruszenie regulaminu porządku domowego
Należy pamiętać, że dokument ten nie jest aktem prawnym, a więc nie stanowi prawa. Nie oznacza to jednak, że łamanie zawartych w nim zapisów nie niesie ze sobą żadnych konsekwencji. Regulaminy porządku domowego opierają się na obowiązujących przepisach prawa. Zwykle więc odwołują się do następujących aktów:
- Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego,
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny,
- Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń,
- Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej,
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska,
- Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Mogą bazować także na lokalnie podejmowanych uchwałach, zwykle w gminie czy w mieście, na terenie którego znajduje się nieruchomość.
Oznacza to, że za łamanie zapisów zawartych w regulaminie porządku domowego grożą konsekwencje przewidziane w aktach prawnych, do których odwołuje się ten dokument.
Co nie może się znaleźć w regulaminie porządku domowego?
Fakt, że nie jest on aktem prawnym, nakłada również pewne ograniczenia na zarządcę lub na zarząd wspólnoty mieszkaniowej, który czuwa nad przestrzeganiem ustalonych standardów.
Nie należy w tym dokumencie przewidywać kar na naruszenie zasad współżycia sąsiedzkiego, które nie miałyby oparcia w powszechnie obowiązującym prawie. W razie próby podciągnięcia do odpowiedzialności właściciela czy najemcę lokalu, konsekwencje, które nie mają podstawy prawnej, będą nie do wyegzekwowania. Dotyczy to również przypadków, w których na wprowadzenie tych kar zgodziła się większość właścicieli.
Ograniczenia związane są także z obszarami, które poruszać może regulamin porządku domowego. Zawarte w nim zapisy powinny odnosić się wyłącznie do:
- części wspólnej nieruchomości,
- do zachowań i postaw, które mogłyby zagrażać pozostałym mieszkańcom lub naruszać ich spokój – dotyczy to również funkcjonowania we własnym lokalu. Mowa tutaj choćby o łamaniu ciszy nocnej czy o zakazie rozpalania grilla na balkonie.
Nie należy jednak zamieszczać w tym dokumencie zapisów, które ingerowałyby bezpośrednio w prawo własności i w wolność osobistą. Właściciel lub najemca ma prawo do swobodnego funkcjonowania we lokalu, o ile nie ma to negatywnego wpływu na komfort innych mieszkańców.
Co może się znaleźć w regulaminie porządku domowego?
W związku z tym, że dokument ten nie jest obowiązkowy, polskie prawo nie reguluje także tego, co powinien zawierać. Nie istnieje więc jeden konkretny wzór lub choćby wskazówki dotyczące jego struktury.
W najprostszej postaci, regulamin może gromadzić w jednym miejscu te zapisy z aktów prawnych, które są najważniejsze z punktu widzenia funkcjonowania w danej wspólnocie i mają najczęstsze zastosowanie. Dobrą praktyką jest przeformułowanie ich na potrzeby tego dokumentu w taki sposób, aby były przystępne i zrozumiałe dla ogółu. Nie zawsze język urzędowy stosowany przy tworzeniu ustaw jest zrozumiały dla przeciętnego odbiorcy. Zmiana brzmienia zapisów na bardziej czytelny pozwoli więc uniknąć nieporozumień.
Aby regulamin porządku domowego faktycznie był przydany na co dzień, warto ustalić jego treść ze wszystkimi członkami wspólnoty lub choćby zapytać ich o najczęstsze problemy w relacjach sąsiedzkich. To pozwoli skupić się na przeciwdziałaniu tym zachowaniom i postawom, które są najbardziej dotkliwe dla ogółu.
W wersji rozszerzonej, regulamin może zawierać również wiele innych zapisów dotyczących między innymi:
- obowiązków mieszkańców, ale także zarządcy, właściciela budynku lub spółdzielni, które są związane z utrzymaniem nieruchomości w odpowiednim stanie technicznym i estetycznym,
- opłat wynikających z tytułu użytkowania lokali i sposobu ich naliczania,
- procedur związanych z uzyskiwaniem zgód na prace remontowe i modernizacyjne w mieszkaniach,
- zasad udziału w zebraniach wszystkich członków wspólnoty oraz sposobu głosowania nad uchwałami.
